14.09.2023 İstanbul Türk Dünyası İş Forumu, Türk Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği tarafından, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ev sahipliğinde İstanbul’da gerçekleştirildi.
Forumda konuşan Türk Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği
Başkanı ve TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, fırsat buldukça üye ülkeleri ziyaret
ettiğini, hazırlanan vizyon belgelerinde, üretimi çeşitlendirmeyi ve özel
sektörü öne çıkarmayı hedefleyen politika ve uygulamaları görmenin kendisini çok
heyecanlandırdığını söyledi.
Doğal kaynaklara sahip olmanın, kalkınma için tek başına yeterli
olmadığını vurgulayan Hisarcıklıoğlu, “Bizler de ekonomik yapımızı
çeşitlendirmeli ve geliştirmeliyiz. Bunun için, sanayi ve ticarete yönelerek,
girişimciliği güçlendirmeliyiz. Ülkelerimizi, halklarımızı, daha zengin
kılmanın tek yolu budur” dedi.
Hisarcıklıoğlu, bu süreçte ilk olarak, aradaki ticaret
hacmini artırmak ve engelleri kaldırmak gerektiğine dikkat çekerek, “Ticarette
önemli konulardan biri gümrük geçişleri. Bizim coğrafyamızda, kara gümrük kapılarının
önemi çok büyük. Ticaret Bakanlığımızın onayı ve destekleri sayesinde TOBB
olarak, bunları yenileme ve işletme konusunda, büyük tecrübemiz ve başarımız
var. Yaptığımız projeler, Birleşmiş Milletler tarafından da başarı hikâyesi
olarak kabul edildi ve dünyaya örnek gösterildi.
Önem verdiğimiz bir diğer konu girişimcilik. Girişimciliği
artırmak ve özel sektörü geliştirmek suretiyle, 2 alanda küresel bir başarıya
imza attık. Turizmde de son 30 yılda, büyük ilerleme gösterdik. Dünyanın ilk 5
turizm destinasyonu arasına girdik. Yurtdışı müteahhitlik sektöründe, dünyada
2. sıraya yükseldik.
Türk Devletleri Teşkilatını oluşturan Azerbaycan,
Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkiye ile gözlemci üyeler KKTC,
Macaristan ve Türkmenistan; yaklaşık 1,3 trilyon dolarlık ekonomik büyüklüğe,
856 milyar dolarlık dış ticaret hacmine ve 174 milyonluk nüfusa sahiptir”
şeklinde konuştu.
Sadece bu rakamların bile, bir araya gelindiğinde, nasıl
büyük bir küresel güce dönüşebileceklerini gösterdiğini belirten
Hisarcıklıoğlu, “Bu gücü harekete geçirmek için, önce aramızdaki iktisadi
entegrasyonu güçlendirmeliyiz. İkili serbest ticaret veya tercihli ticaret
anlaşmalarını tamamlamalıyız. Bizim bakanlarımızdan ricamız önümüzü açmaları. Türkiye
olarak, biz bunu Azerbaycan ve Özbekistan ile gerçekleştirdik. Hizmetler
ticareti ve yatırımlar alanında serbest ticaret anlaşması çalışmalarının
tamamlanması gerekir. Dijital Ekonomi alanındaki Ortaklık Anlaşması çalışmaları
müzakerelerinin de kısa sürede somut bir anlaşmayla sonuçlanmasını bekliyoruz. Biz
de önce, ülkelerimiz arasındaki ticari engelleri kaldırmalı, birbirimizle
ticareti artırmalıyız” dedi.
Hisarcıklıoğlu şöyle devam etti: “sonuç olarak, AB benzeri
bir bütünleşme başarı hikâyesini, biz de yazmalıyız. Kadın ve genç girişimcileri
yönlendirmeliyiz. Yatırımcıları ülkelerimize çekmek için, uluslararası
standartta bir “Tahkim” imkânı sağlamalıyız. Biz Türkiye olarak, tahkim
sistemini getirdikten sonra, yılda 1 milyar dolar olan FDI girişi, 10 milyar
dolarları geçti. İşte bu vizyonla, sizlerle birlikte İstanbul’da, İslam
İşbirliği Teşkilatı Tahkim Merkezini kurduk. Hep birlikte buradan yararlanmalıyız.
Hazar Denizi gibi, çok önemli bir geçiş noktasını, daha aktif ve daha az
maliyetli şekilde kullanmalıyız. Trans-Hazar Doğalgaz boru hattının inşasına
bir an önce başlamamız gerekli. Azerbaycan ile Türkmenistan arasındaki
işbirliğinden oldukça memnunuz. Rusya Ukrayna savaşı da göstermiştir ki,
Türkmenistan-Azerbaycan doğalgaz boru hattı daha da önemli hale gelmiştir. Türk
Devletler Teşkilatını ve Birliğimizi, bu hedefe ulaşmamızı sağlayacak,
stratejik önemde adımlar olarak görüyorum. Böylece, aramızdaki dayanışma daha
da artacak ve yeni işbirliği imkânları gelişecektir. İnanıyorum ki, el ele
verirsek, hükümetlerimiz ve iş dünyası birlikte çalışırsa, yeni başarı
hikâyelerini, Türk dünyası da yazacaktır”.
-Ticaret Bakanı Bolat
Ticaret Bakanı Ömer Bolat da Türk
Devletleri Teşkilatı'nın (TDT) yeni konjonktürde ortaya koyduğu vizyon, proje
ve faaliyetlerle artık önemli bir güç merkezi haline geldiğini söyledi.
Bolat, yaşadıkları bu tecrübelerin,
küresel sorunlarla baş etmede iş birliklerinin önemini ortaya koyduğunu
kaydederek, sözlerini şöyle sürdürdü: "Türk Devletleri Teşkilatı, bu
konjonktürde ortaya koyduğu vizyon, projeler ve faaliyetlerle artık önemli bir güç
merkezi haline gelmiştir. Üyelerinin kaynakları, güçleri ve vizyonları ile
dünyadaki gıda ve enerji krizleri ile baş etmede, jeostratejik konumlarıyla
dünyanın en önemli lojistik kanalları üzerinde bulunma noktasında artık Türk
Devleti Teşkilatı kilit bir öneme sahiptir. Biz kardeş ülkeler bir arada
ortaklık temelinde güç birliğimizi, iş birliğimizi, dayanışmamızı ve
entegrasyonumuzu güçlendireceğiz ve artıracağız."
Ticaret Bakanı Bolat, TDT olarak, 170
milyonu aşan genç nüfus, 1,5 trilyon doları aşan milli gelir, 1,2 trilyona
yaklaşan toplam ticaret hacmi ile dünya ekonomisinde önemli bir güce sahip
olduklarının altını çizdi.
Teşkilatın gözlemci üyeler dahil toplam
ihracatının 2022'de 537 milyar doları aştığını dile getiren Bolat, şu
değerlendirmelerde bulundu: "Teşkilatımıza üye ülkelerin 2022 yılında
kendi aralarındaki ihracat toplamı ise yaklaşık 33 milyar dolara yükselmiş olup
üye ülkelerin dünyaya toplam ihracatlarının yüzde 6'sını oluşturmaktadır. Bölge
ülkeleri arasındaki ticaretin gelişimini memnuniyetle karşılamakla beraber,
kesinlikle yeterli görmediğimizi belirtmek istiyoruz. Bu rakamları daha
yükseklere çıkarma noktasında bakan arkadaşlarımızla bu sabah konuştuk,
tartıştık. Teşkilat üyeleri arasındaki ihracatın toplam ihracatlarından aldığı
payı 2030 yılına kadar en az yüzde 10'a yükseltme konusunda önemli bir hedef
belirledik."
- Diğer konuşmacılar
Türk Devletleri Teşkilatı Genel
Sekreteri Büyükelçi Kubanychbek Omuraliev da ortak değerler ve kültürel bağlar
sayesinde ülkeler arasındaki iş birliğini daha da ileriye taşıdıklarını
aktararak, birlikte çalışmak ve iş birliği yapmak için fırsatları daha çok
kovalamaları gerektiğini söyledi.
Türk
devletlerinin artık önemli bir ekonomik blok oluşturduğunu ve gayri safi yurt
içi hasıla büyüklüğünün 1,5 trilyon dolara ulaştığını dile getiren Omuraliev,
TDT'nin dış ticaretinin yüzde 129 artışı yakaladığını, dünya ticaretinden
aldığı payın yüzde 3 seviyesinde olduğunu ifade etti.
Omuraliev,
Türk devletlerinin arasındaki iş birliğini artırmasının önemine işaret ederek,
"Ticaretin önündeki engellerin kaldırılması ve gümrük işlemlerinin
kolaylaştırması konusunda adımlar atılmalıdır. TDT bu konuda çalışmalar
yapmaktadır. Serbest ticaret konusunda da adımlar atılıyor." ifadelerini
kullandı.
Üye
devletlerin petrol ve doğal gaz gibi yer altı zenginliklerinin dışında farklı
alanlarda gelir kaynağı elde etmesinin öneminden bahseden Omuraliev, ülkeler
arasında özellikle gümrük ve lojistik alanında ciddi potansiyel bulunduğunu
söyledi.
Kırgızistan
Ekonomi ve Ticaret Bakanı Daniiar Amangeldiev de bu iş forumlarının ülkeler arası
ticaretin artırılması noktasında çok önemli olduğunu belirterek, bugün yeni
ortak projeler hayata geçirmek için önemli bir fırsat yakaladıklarını
vurguladı.
Amangeldiev,
Kırgızistan'ın ülkeler arası ticaretin artırılması, özellikle transit ticaret
noktasında verdiği sözlerin hepsini tuttuğunu kaydederek, ülkesinde yurt
dışından gelen yatırımcılara yönelik sağlanan kolaylıklardan bahsetti.
KKTC
Ekonomi ve Enerji Bakanı Olgun Amcaoğlu da Türk ülkelerinin ulaşmak istedikleri
hedefleri ancak iş birliğiyle yakalayabileceklerini belirterek, "Bizlerin
emekleriyle birlikte bu hedeflere en kısa zamanda ulaşılması dileğiyle."
diye konuştu.
Macaristan
Dışişleri ve Dış Ticaret Bakanı Peter Szijjarto ise son yıllarda Avrupa'da
ekonomik ve güvenlik alanlarında yaşanan sorunlardan bahsederek, Rusya-Ukrayna
savaşının ekonomiye etkilerini anlattı. Avrupa'da rekabetçiliğin eski gücünde
olmadığını dile getiren Szijjarto, bu konuda yeni iş birliklerinin tesis
edilmesi gerektiğini söyledi.
Szijjarto,
"Uygar bir iş birliği istiyoruz doğu ve batı arasında. Bu nedenle TDT ile
iş birliğimizi güçlendirmek istiyoruz. TDT'nin bizim için çok büyük önemi var.
Burada önemli bir rol oynayabiliriz. Öte yandan Macaristan Türk Yatırım Fonu'na
katılmaya hazır." dedi.